Tổng quan về tôm sú nuôi
Tôm sú hay còn gọi là tôm bạc, tôm hùm là một trong những loài tôm quý hiếm và có giá trị kinh tế cao. Tôm sú sống ở môi trường nước lợ, nước mặn và có thể được nuôi ở nhiều mô hình khác nhau như ao đất, bể xi măng hay ao bạt lót bạt HDPE.
Trong đó, mô hình nuôi tôm sú trên ao bạt lót bạt HDPE ngày càng được nhiều người ưa chuộng bởi tính ưu việt vượt trội so với các hình thức nuôi khác. Nuôi tôm sú theo hình thức này mang lại năng suất cao, tỷ lệ nuôi thành công lớn và giúp kiểm soát được dịch bệnh tốt hơn.
Mô hình nuôi tôm sú trên ao bạt lót
Quy trình kỹ thuật nuôi tôm sú trên ao bạt
Nuôi tôm sú trong ao bạt là mô hình nuôi trồng thủy sản ngày càng phổ biến bởi những ưu điểm vượt trội như: tiết kiệm chi phí, năng suất cao, hạn chế dịch bệnh và cho hiệu quả kinh tế tốt. Để thực hiện mô hình này hiệu quả, bà con cần nắm vững kỹ thuật nuôi, bao gồm các bước sau:
Công tác chuẩn bị ao nuôi tôm sú trên ao bạt
Đầu tiên, cần lựa chọn vị trí đào ao phù hợp, nên ở vùng đất cao ráo để thuận lợi cho việc cấp, thoát nước. Tránh xây ao nuôi ở vùng nước sinh hoạt, tưới tiêu.
Tiếp theo là khâu chuẩn bị vật liệu làm ao gồm bạt lót HDPE, xe cuốc, xẻng, kìm, búa, kéo cắt bạt,... và tiến hành thi công xây dựng ao theo quy trình:
- Đào ao hình chữ nhật, độ sâu 0,8-1m, có đáy bằng phẳng.
- Dọn dẹp sạch vật cứng nhọn như đá, cành cây để tránh làm rách bạt.
- Lót đáy ao bằng một lớp đất mềm hoặc vải địa kỹ thuật.
- Trải bạt lót HDPE phủ kín đáy và thành ao, chừa 40cm ở thành để cố định.
- Lắp đặt hệ thống máy bơm, máy đo pH, kiềm,...
Cuối cùng là công đoạn cải tạo bằng cách nạo vét lớp bùn cũ, phơi khô và bón Dolimite, vôi để ổn định pH, kiềm trong khoảng thích hợp trước khi thả tôm.
Chuẩn bị ao nuôi tôm sú
Quản lý chất lượng nước nuôi tôm
Việc quản lý chất lượng nước nuôi tôm rất quan trọng để tôm phát triển tốt. Ao nuôi tôm bằng bạt giúp kiểm soát tốt các chỉ số như pH, kiềm, độ mặn hơn so với nuôi tôm ao đất. Nước trong ao cũng sạch hơn, không bị nhiễm phèn hay nhiễm mặn từ bên ngoài.
Trước mỗi vụ nuôi, cần rút cạn nước ao, nạo vét đáy ao sạch bùn cũ. Sau đó bón Dolimite, vôi để ổn định pH khoảng 7-8 và độ kiềm 80-120mg/l. Tiến hành phơi khô ao khoảng 10-12 ngày để diệt mầm bệnh.
Trong quá trình nuôi bà con cần thường xuyên kiểm tra các chỉ số môi trường như pH, kiềm, ôxy... để phát hiện vấn đề và có biện pháp xử lý kịp thời. Sục khí liên tục để tăng ôxy hòa tan. Định kỳ tẩy vôi để hạn chế độc tố ammonia, ni-trit hình thành.
Quản lý quá trình thả giống
Chọn mua giống tôm tại các trại giống có uy tín, đã qua kiểm dịch. Nên lựa chọn giống khỏe mạnh, đồng đều, chiều dài 12-15mm bằng mắt thường và phương pháp cảm quan.
Trước khi thả giống cần kiểm tra, điều chỉnh để chênh lệch độ mặn giữa nước mang giống và nước ao nuôi không quá 5‰ để tránh gây sốc cho tôm. Thời điểm thả tôm nên vào buổi sáng sớm, chiều tối, trời mát, tránh những ngày trời mưa to gió lớn.
Tuỳ theo mô hình, mục đích nuôi mà chọn mật độ thả hợp lý, thường nằm trong khoảng 4-50 con/m2. Đối với mô hình thâm canh có thể thả mật độ cao hơn từ 25-50 con/m2.
Quản lý quá trình thả giống
Công đoạn cho ăn
Trong giai đoạn đầu, bà con cần gây màu ao nuôi bằng cách bón phân để phát triển nguồn thức ăn tự nhiên cho tôm. Bên cạnh đó, bổ sung thêm thức ăn viên công nghiệp để đảm bảo dinh dưỡng cho tôm phát triển.
Thức ăn viên cần đảm bảo đủ dưỡng chất phù hợp cho từng giai đoạn phát triển của tôm. Khi ươm giống cần bổ sung vitamin C, khoáng chất, men tiêu hóa. Từ 1 tháng tuổi trở đi tăng dần hàm lượng đạm lên khoảng 50% để tôm phát triển khỏe mạnh.
Lượng và thời gian cho ăn cần được theo dõi, điều chỉnh liên tục để phù hợp với giai đoạn phát triển của tôm, tránh ăn quá nhiều hoặc quá ít có thể gây bệnh.
Cần cho ăn lượng phù hợp với từng giai đoạn phát triển của tôm
Kiểm soát dịch bệnh trên tôm sú
Dịch bệnh thường gặp trong nuôi tôm là bệnh đỏ thân, bệnh vỏ kinh niên,... Để phòng ngừa bà con cần:
- Chuẩn bị môi trường nuôi tôm đúng quy trình, đảm bảo các chỉ số pH, kiềm, độ mặn ở ngưỡng thích hợp
- Chọn mua giống tôm khỏe mạnh tại các trại giống uy tín, đã qua kiểm dịch
- Xây dựng hệ thống xử lý, tuần hoàn nước nuôi đảm bảo cung cấp oxy liên tục cho tôm
- Áp dụng nuôi tôm an toàn, đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng cho từng giai đoạn phát triển
- Kiểm tra định kỳ quá trình phát triển của tôm và điều kiện môi trường ao nuôi
- Phát hiện tôm nhiễm bệnh sớm, áp dụng các biện pháp phòng trừ kịp thời
Một số biện pháp phòng trừ dịch bệnh phổ biến như sử dụng vôi, hóa chất xử lý môi trường, kháng sinh điều trị,... Tuy nhiên, nên hạn chế sử dụng kháng sinh để phòng ngừa phát triển vi khuẩn kháng thuốc.
Quá trình thu hoạch
Tôm sú có thời gian nuôi khoảng 4 tháng. Bà con chỉ nên thu hoạch khi tôm đã đạt trọng lượng thịt từ 35-50g/con và quan sát tôm đã chuẩn bị đẻ trứng thì nên thu hoạch.
Trong quá trình thu hoạch, thả lưới vào ao để vây và thu gom tôm. Nên chọn thời điểm thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối khi nhiệt độ thấp để hạn chế tôm bị stress.
Sau thu hoạch, cần phân loại tôm theo cỡ, lớn/nhỏ bỏ những con tôm dị dạng, bệnh tật để đảm bảo chất lượng. Đóng gói, bảo quản tôm ngay bằng cách đổ nước muối loãng 5‰ và giữ lạnh để bảo quản, duy trì tôm tươi sống cho đến khi vận chuyển và tiêu thụ.
Chọn thời điểm thu hoạch theo khuyến cáo của chuyên gia
Giải đáp thắc mắc thường gặp khi nuôi tôm sú trên ao bạt
Nuôi tôm sú trên ao bạt là mô hình mang lại hiệu quả kinh tế cao, tuy nhiên cũng tiềm ẩn một số rủi ro nếu không được thực hiện đúng kỹ thuật. Dưới đây là một số giải đáp cho các thắc mắc thường gặp khi nuôi tôm sú trên ao bạt:
Nên để nhiệt độ nước nuôi bao nhiêu?
Tôm sú là loài động vật biến nhiệt nên nhiệt độ nước ao nuôi ảnh hưởng lớn đến khả năng sống và sinh trưởng của chúng.
Theo các chuyên gia, nhiệt độ lý tưởng cho tôm sú sinh trưởng và phát triển tốt nhất nằm trong khoảng 28-30°C. Khi nhiệt độ dưới 28°C thì quá trình phát triển của tôm sẽ chậm lại. Còn nếu nhiệt độ vượt quá 30°C sẽ khiến tôm sinh trưởng nhanh hơn nhưng lại dễ nhiễm bệnh hơn, đặc biệt là bệnh Monodon Baculovirus.
Nhiệt độ thấp hơn 15-22°C hoặc cao hơn 30-33°C kéo dài trong 24 giờ trở lên sẽ gây tình trạng ngạt cho tôm và nếu kéo dài thì tôm sẽ chết hàng loạt. Do đó, cần kiểm soát và duy trì nhiệt độ nước ao trong khoảng thích hợp để đảm bảo tôm sinh trưởng và phát triển tốt nhất.
Tôm sú nuôi được ở vùng nước ngọt không?
Mặc dù tôm sú là loài thủy sản mặn, song hoàn toàn có thể nuôi tôm sú bằng nước ngọt. Kỹ thuật nuôi tôm sú nước ngọt về cơ bản cũng tương tự như nuôi tôm nước lợ hay nước mặn về mật độ thả, tỷ lệ sống cũng như năng suất thu hoạch.
Tuy nhiên, giá bán tôm sú nước ngọt sẽ thấp hơn một chút so với tôm nuôi nước mặn. Điều này là do tôm nuôi nước mặn thường có vị ngon, thịt đậm đà hơn.
Có thể sử dụng các loại vật liệu khác làm lót thay bạt được không?
Trong nuôi tôm sú, thông thường người ta sử dụng bạt HDPE để lót đáy và thành ao vì bạt này có nhiều ưu điểm:
- Chống thấm tốt, ngăn không cho nước tràn ra ngoài cũng như ngăn không cho nước nhiễm phèn từ bên ngoài xâm nhập vào trong ao
- Dễ lót, phù hợp với nhiều loại đáy đất, giúp hạn chế rất tốt sự phát triển của rong rêu, tảo, vi sinh vật gây bệnh
- Bền, chịu lực và nhiệt tốt với thời gian sử dụng lâu dài
Ngoài bạt HDPE, các vật liệu như bạt nilon, bạt polyester cũng có thể được sử dụng để lót đáy và thành ao. Tuy nhiên, các loại bạt này về hiệu quả và khả năng chống thấm thường kém hơn so với bạt HDPE, đồng nghĩa là chi phí bảo trì sẽ cao hơn.
Hoặc có thể sử dụng vữa xi măng để trét lót cả đáy và thành ao cũng khá phổ biến. Tuy nhiên khi sử dụng phương pháp này, chi phí đầu tư ban đầu sẽ cao hơn so với lót bạt. Ngoài ra thời gian thi công ao nuôi cũng sẽ lâu hơn.
Nuôi tôm sú trên ao bạt là mô hình tiềm năng mang lại hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên, để thành công, bà con cần nắm vững kỹ thuật nuôi và áp dụng đúng cách. Hy vọng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp ích cho bà con trong việc nuôi tôm sú trên ao bạt.